Zorgen voor jezelf in de palliatieve zorg

Palliatieve zorg is een erg boeiende en uitdagende zorg. De hulpverleners in dit domein werken met veel inzet en doen er alles aan om de patiënten zich beter te laten voelen. Het is echter ook belangrijk om voor jezelf te zorgen als hulpverlener zijnde. Zorgmedewerkers moeten uitkijken voor burn-outs, morele distress en ‘emotional fatigue’. In deze blog bespreken we hoe we deze (mentale) gezondheidsproblemen kunnen voorkomen.

 

De preventie van een burn-out

Iedereen kan een burn-out krijgen. Bij een burn-out ben je uitgeput, je wordt moe van het werk en het presteren tijdens werk is hier de dupe van. In de palliatieve zorg zijn er ook factoren die hiertoe bijdragen.

Om een burn-out te voorkomen moet je op de volgende dingen letten:

• Houd het aantal uren dat je werkt in de gaten. Meer dan 60 uur per week werken is een belangrijke kritieke grens. Te veel werken kan zorgen voor veel stress en het zorgt er natuurlijk ook voor dat je minder tijd hebt om voor jezelf te zorgen.
• Let op je grenzen. Palliatieve zorg nodigt uit om je grenzen als hulpverlener toch te verleggen (bijvoorbeeld: “Ik zal mijn telefoonnummer in het weekend aan een patiënt en zijn gezin geven”). Het is niet erg als je je grenzen ‘uitrekt’ in de zorg, maar het moet steeds je eigen keuze blijven en niet te veel effect hebben op je persoonlijke leven (tenzij dit uit eigen wil is).
• Ontwikkel nieuwe vaardigheden bij jezelf. In de palliatieve zorg krijg je vaak te maken met crisisgedrag bij de patiënten en hun omgeving. Het is belangrijk om dat gedrag (bijvoorbeeld agressie) te leren herkennen en te leren hanteren als crisis.
• Leer omgaan met de druk die patiënten en hun omgeving kunnen uitoefenen (vanuit emotionele noden). Bijvoorbeeld patiënten die vragen naar nog een behandeling, een vraag naar verkorting van het levenseinde. Dat gedrag leren hanteren is van bijzonder belang. Om kwaliteit van zorg te blijven bieden en om jezelf als hulpverlener, je patiënten én hun omgeving tevreden te houden.

De preventie van ‘emotional fatigue’

De palliatieve zorg sector is een domein waar veel emotie bij komt kijken. Al die emoties hebben ook effect op jezelf, omdat je zo sterk kan meeleven met de patiënten en zelf ook constant in hun omgeving bent, word je zelf ook sneller emotioneel. Preventie speelt een grote rol om die emotionele vermoeidheid van het meeleven te voorkomen.

• Bespreek de emotionele impact van je werk met anderen.
• Doe leuke dingen met de mensen om je heen, zodat je de benodigde energie uit dit soort activiteiten haalt.
• Zorg ervoor dat jezelf altijd goed in je fel zit. Doe wat jou blij maakt en doe je werk niet altijd ten koste van jezelf.

 

Balans vinden en zorgen voor jezelf

Waar moet je op letten voor een goede afstemming tussen je handelingen als hulpverlener en je eigen ethische principes?

• Begrens jezelf als hulpverlener. Bewaak wat je (niet) wilt doen.
• Zorg voor heldere informatie/afstemming van wat het (palliatieve) doel is van een handeling.
• Overleg binnen palliatieve teams over wenselijke trajecten: “Wat willen we bereiken? Is die informatie helder en duidelijk voor iedereen? Wie heeft moeilijkheden in het team, en hoe gaan we dat aanpakken?”

90 vragen over palliatieve zorg en het levenseinde

Over ‘90 vragen over palliatieve zorg en het levenseinde’

Dit boek geeft een helder antwoord op 90 concrete vragen rond goede zorg bij ongeneeslijke ziekte, palliatieve zorg, voorafgaande zorgplanning en beslissingen aan het levenseinde. De antwoorden zijn geput uit 20 jaar onderzoeksresultaten van de VUB-UGent Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde. Daarnaast komen ook de onderzoekers zelf aan het woord: wat betekent voor hen goede zorg, nu en in de toekomst? Werd jij al geconfronteerd met een ongeneeslijke ziekte? Als familielid, als zorgverlener of als patiënt? Dan weet je dat bij palliatieve zorg communicatie, begrip en openheid zeer belangrijk zijn. En dit zowel voor patiënten, mantelzorgers, familieleden als voor de professionele zorgverleners.

Bovendien is dit noodzakelijk binnen alle zorgcontexten: thuis, het ziekenhuis, het palliatief dagcentrum of het woonzorgcentrum. Dit boek geeft je inzicht in de palliatieve zorg en levenseindezorg in de praktijk. Wat zeggen de cijfers? Wat zegt het onderzoek? Wat doen we al goed? En waarin zouden we beter moeten presteren? Verder is er veel aandacht voor onderzoek rond attitudes, wensen en voorkeuren, zowel van patiënten, familieleden als zorgprofessionals. DE ONDERZOEKSGROEP ZORG ROND HET LEVENSEINDE van de Vrije Universiteit Brussel en de Universiteit Gent doet al 20 jaar wetenschappelijk onderzoek naar de zorg bij levensverkortende aandoeningen, palliatieve zorg, zorg rond het levenseinde en voorafgaande zorgplanning. Met de publicatie van vele artikels in internationale vaktijdschriften, doctoraatsproefschriften en boeken heeft de onderzoeksgroep veel expertise ontwikkeld en zowel nationaal als internationaal een stevige reputatie opgebouwd.

Meer over dit boek...